II. Göktürk (Kutluklar) Devleti (682-744)

▪︎Devletin kurucusu Kutluk Kağan'dır. Kutluk Kağan'a devleti kurduğu için İlteriş(derleyen, toparlayan) ünvanı verilmiştir.

▪︎Devletin başkenti Ötüken'dir.

▪︎En ünlü veziri Vezir Tonyukuk'dur.

▪︎Devletin en ünlü kağanı Bilge Kağan'dır.

▪︎Kapgan Kağan döneminde Kutluklar, Demir Kapıya kadar ulaşmışlardır. (Demir Kapı, Orta Asya'nın Maveraünnehir kesiminde bulunmuş olan bir meşhur geçittir.)

▪︎Kutluk Devleti; Karluk, Basmil ve Uygur saldırı sonucunda 744 yılında tarih sahnesinden silinmiştir.

▪︎İlk milli yazılı kaynak olarak bilinen Orhun Abideleri bu dönemde oluşturulmuştur.

▪︎Orhun Abideleri Vezir Tonyukuk, Kül Tigin ve Bilge Kağan adına dikilmiştir.

▪︎Orhun Abideleri, Çince ve Orhunca yazılmış ve Türk tarihinin ilk siyasetnamesi özelliğine sahiptir.

▪︎Orhun Abideleri'nde ilk çözülen kelime Tengri olmuştur.

▪︎Abideleri çözen filolog Thomsen'dir.